Crëwyd: 02 Medi 2020

Dr Alexandra J Murray Meddyg Genetig Clinigol ac Arweinydd Clinigol Gwasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan     Back to top   Rydym yn croesawu cael gohebiaeth yn Gymraeg, y byddwn yn ateb gohebiaeth yn Gymraeg, ac na fydd gohebu yn Gymraeg yn arwain at oedi.

Crëwyd: 21 Awst 2020

  Mae yna nifer o resymau pam mae cleifion yn cael eu cyfeirio at y gwasanaeth geneteg canser. Yn aml mae hyn oherwydd eu bod yn pryderu am nifer eu perthnasau sydd wedi cael diagnosis o'r cyflwr. Rydym hefyd yn gweld cleifion y gwyddom y gallent fod mewn mwy o berygl o gael canser oherwydd ein bod eisoes wedi canfod newid genyn ynddynt hwy neu yn un o'u perthnasau. Yn anffodus, mae canser yn gyffredin iawn. Mor gyffredin mewn gwirionedd bod gan y rhan fwyaf o bobl o leiaf un perthynas sydd wedi cael math o ganser. Mae mwyafrif y canserau, mwy na 90%, yn digwydd ar hap oherwydd cyfuniad o ffactorau gwahanol. Gall hyn gynnwys rhai ffactorau genetig ond hefyd llawer o ffactorau amgylcheddol. Yn ffodus, dim ond mewn canran fechan o deuluoedd mae'n ymddangos bod genyn wedi newid yn pasio i lawr drwy'r teulu sy'n cynyddu'n sylweddol risg unigolyn o ddatblygu canser. Os ydych yn pryderu y gallai fod gennych gyflwr genetig sy'n cynyddu eich risg o ganser, byddem yn eich annog i drafod hyn ag un o'ch tîm gofal iechyd. Byddant wedyn yn penderfynu a oes angen i chi gael eich gweld gan Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan.   Holiadur hanes teuluol   Os cewch eich cyfeirio at Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan oherwydd hanes teuluol neu bersonol o ganser, mae'r broses ychydig yn wahanol i gael eich cyfeirio atom am resymau eraill. Mae hyn oherwydd na fydd angen apwyntiad clinig ar bawb. Oni bai ein bod eisoes yn adnabod eich teulu neu'n gwybod am y newid genetig sydd wedi'i ganfod ynoch chi neu un o aelodau eich teulu, byddwn fel arfer yn anfon holiadur hanes teulu atoch. Mae hyn yn ein helpu i gasglu cymaint o wybodaeth â phosibl am eich teulu a'r bobl sydd wedi cael canser. Bydd hyn yn helpu’r tîm i wneud asesiad o’r risg i chi a’ch teulu, a thrafod unrhyw sgrinio a/neu brofi a allai fod ar gael.     Mae'n bwysig iawn eich bod yn cynnwys cymaint o fanylion â phosibl ar yr holiadur.   Dylid postio'r holiadur hanes teuluol yn ôl atom gan ddefnyddio'r amlen ragdaledig fel y gallwn ddechrau ein hasesiad ohonoch chi a'r teulu. Os nad yw'r amlen gennych bellach, gallwch anfon yr holiadur atom i'r cyfeiriad ar eich llythyr. Unwaith y derbynnir yr holiadur yn yr adran, bydd ein tîm yn llunio diagram o hanes eich teulu ac efallai y byddant yn cysylltu â chi os bydd angen rhagor o wybodaeth. Unwaith y bydd y tîm yn gwneud asesiad, byddwch yn derbyn llythyr yn rhoi gwybod i chi am ein hasesiad. Ni fydd angen apwyntiad ar bawb. Efallai y byddwn hyd yn oed yn trefnu mwy o sgrinio iechyd heb fod angen eich gweld yn y clinig. Fel arall, efallai y bydd ein hasesiad yn pennu y byddwch yn elwa o gael apwyntiad. Yn y sefyllfa hon, byddwn yn trefnu apwyntiad i chi gael eich gweld gan aelod priodol o'r tîm.   Eich apwyntiad geneteg canser   Yn ystod apwyntiad rydym yn gofyn cwestiynau pellach amdanoch chi a'ch teulu. Os bydd angen i chi gael eich archwilio, bydd un o'r meddygon yn eich gweld. I rai cleifion, yn enwedig y rhai sydd â newid genetig hysbys yn y teulu, gall profion genetig fod yn ddefnyddiol. Trafodir hyn yn ystod yr apwyntiad. Rydym yn deall y gallai fod gennych lawer o gwestiynau cyn eich apwyntiad gyda ni. I wneud pethau’n haws, rydym wedi llunio rhestr ddefnyddiol o’n cwestiynau mwyaf cyffredin i’ch arwain.     Taflen HRT a Hanes Teuluol    Back to top   Rydym yn croesawu cael gohebiaeth yn Gymraeg, y byddwn yn ateb gohebiaeth yn Gymraeg, ac na fydd gohebu yn Gymraeg yn arwain at oedi.

Crëwyd: 21 Awst 2020

Mae gan Wasanaeth Geneteg Feddygol Cymru Gyfan wasanaeth geneteg cynenedigol pwrpasol ar gyfer Cymru gyfan. Mae'r tîm clinigol yn cynnwys genetegwyr clinigol a chynghorwyr genetig. Rydym yn gweithio'n agos gyda'r labordy genetig ac amrywiol dimau meddygaeth y ffetws ac Obstetreg i ddarparu'r gofal gorau i fenywod neu gyplau a gyfeirir at ein gwasanaeth yn ystod beichiogrwydd.   Efallai y cewch eich cyfeirio at Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan oherwydd eich bod yn feichiog ac mae'r posibilrwydd o gyflwr genetig a allai effeithio ar eich plentyn heb ei eni wedi'i fagu. Gallai hyn fod oherwydd eich bod yn gwybod am gyflwr genetig yn eich teulu/teulu eich partner neu gallai profion yn ystod eich beichiogrwydd awgrymu bod gan eich babi gyflwr genetig. Er enghraifft, efallai fod problemau wedi'u nodi ar y sganiau cynenedigol.   Os hoffech drafod hyn gyda ni, byddem yn eich annog i ofyn am atgyfeiriad gan un o'ch tîm gofal iechyd (Obstetregydd, Bydwraig neu Feddyg Teulu) atom cyn gynted â phosibl. Gallai cael eich gweld gan Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan yn gynnar yn y beichiogrwydd olygu bod gennych fwy o opsiynau profi. Unwaith y cewch eich cyfeirio, bydd y tîm geneteg cynenedigol mewn cysylltiad â chi yn eithaf cyflym. Mae hyn fel arfer o fewn ychydig ddyddiau.   Yn yr apwyntiad gyda ni, byddwn yn trafod canlyniadau unrhyw brofion genetig a gawsoch eisoes. Yn dibynnu ar y cyflwr genetig a nodwyd yn eich teulu, neu'r anomaleddau penodol a nodwyd ar eich sganiau cynenedigol, byddwn yn esbonio'r opsiynau profi genetig sydd ar gael i chi. Mae hwn bob amser yn benderfyniad personol iawn ac nid oes angen i chi gael prawf os nad ydych chi eisiau.   Back to top Rydym yn croesawu cael gohebiaeth yn Gymraeg, y byddwn yn ateb gohebiaeth yn Gymraeg, ac na fydd gohebu yn Gymraeg yn arwain at oedi.

Crëwyd: 21 Awst 2020

  Mae clinigau wedi'u lleoli ym mhob un o'r prif ysbytai ac mewn nifer o'r ysbytai llai ledled Cymru. Efallai y gofynnir i ni hefyd weld claf tra bydd yn yr ysbyty. Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, er mwyn gwella profiad y claf a chydnabod y gall teithio i ysbyty fod yn anodd, rydym wedi cyflwyno ffyrdd arloesol o gynnal ein hapwyntiadau. Mae hyn yn golygu efallai y cewch gynnig apwyntiad galwad ffôn neu fideo. Gwneir hyn yn unol ag anghenion unigol ein cleifion. Nid yw'r mathau hyn o apwyntiadau yn addas ar gyfer pob claf, yn enwedig os oes angen archwilio'r claf. Ar gyfer apwyntiadau ffôn, byddwn yn aml yn ffonio gan ddefnyddio rhif ysbyty preifat/dienw. Os ydych wedi rhwystro galwadau preifat, efallai na fyddwn yn gallu cysylltu â chi dros y ffôn.       Rydym yn cysylltu â chleifion yn rheolaidd cyn apwyntiad. Gallai hyn fod yn alwad ffôn gan un o'n cydlynwyr hanes teuluol. Byddant yn casglu gwybodaeth am y teulu ac yn llunio coeden deulu. Fel arall, efallai y bydd cynghorydd genetig yn cysylltu â chi. Gallai pwrpas y cyswllt hwn gynnwys y canlynol: - I egluro am y gwasanaeth - I nodi eich cwestiynau a'ch pryderon - I drafod yr hyn yr ydych yn teimlo y gallwn ei gynnig i chi fel gwasanaeth - Os oes angen, lluniwch goeden deulu o'r wybodaeth rydych chi wedi'i rhoi i ni - I nodi hanes meddygol teuluol perthnasol pellach a fydd yn ein helpu i asesu a oes cyflwr etifeddol yn eich teulu. Weithiau gallwn ofyn i chi gysylltu ag un neu fwy o’ch perthnasau i gael eu caniatâd i ni adolygu eu cofnodion meddygol. Ni fyddwn byth yn mynd at berthynas yn uniongyrchol heb ganiatâd ymlaen llaw.   Efallai y bydd y cynghorydd genetig yn gallu delio â'ch holl gwestiynau a rheoli eich gofal genetig. Fel arall, efallai y cewch gynnig apwyntiad gyda meddyg genetig a/neu eich cynghorydd genetig yn ddiweddarach.   Mae'r llwybr ychydig yn wahanol i gleifion sydd â hanes teuluol o ganser neu os yw perthynas agos yn feichiog, gan y gallai fod goblygiadau i'rbeichiogrwydd..     Eich apwyntiad   Byddwn yn ceisio rhoi o leiaf pythefnos o rybudd i chi ar gyfer apwyntiad. Bydd eich apwyntiad yn para rhwng 30 munud ac awr. Os ydych yn gyrru i'r apwyntiad, caniatewch ddigon o amser i ddod o hyd i rywle i barcio oherwydd gall ysbytai fod yn brysur iawn a gall lleoedd parcio fod yn brin. Rydym yn cynnig mwy a mwy o apwyntiadau ar-lein i gleifion y byddai'n well ganddynt apwyntiadau rhithwir (mae'r manylion i'w gweld yn eich llythyr apwyntiad). Sylwch, yn aml dim ond un apwyntiad sydd ei angen i atgyfeirio at Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan, fodd bynnag ar gyfer rhai cyflyrau efallai y bydd angen apwyntiad dilynol parhaus gyda’r gwasanaeth neu dîm arbenigol arall.   Yn ystod yr apwyntiad clinig byddwn yn gwneud y canlynol: - - Treulio amser yn trafod eich pryderon penodol, yr opsiynau sydd ar gael i chi ac ateb unrhyw gwestiynau sydd gennych - Asesu pa mor debygol yw hi y bydd y cyflwr o fewn eich teulu yn cael ei etifeddu a beth mae hyn yn ei olygu i chi a'ch teulu - Weithiau bydd y meddyg yn teimlo y byddai’n ddefnyddiol tynnu lluniau ohonoch chi, neu’ch plant, neu’r ddau, ond ni fydd hyn byth yn cael ei wneud heb roi’r rheswm i chi yn gyntaf, a gofyn am eich cytundeb a’ch caniatâd - Efallai y bydd angen i ni gymryd sampl gwaed ac o bosibl drefnu ymchwiliadau pellach fel Pelydr-X. Efallai y bydd rhai profion yn cael eu cynnal ar ddiwrnod eich clinig, tra bod eraill yn cael eu trefnu ar gyfer dyddiad yn y dyfodol.   Yn dilyn eich apwyntiad clinig byddwch yn derbyn llythyr sy'n mynd dros y pwyntiau a drafodwyd yn y clinig, felly nid oes angen i chi boeni os na allwch gofio popeth a drafodwyd. Byddwn hefyd yn ysgrifennu at y meddyg a'ch cyfeiriodd ac, os ydych yn cytuno, at eich meddyg teulu. Os oes gennych unrhyw gwestiynau pellach am eich apwyntiad, cysylltwch â ni. Rydym hefyd wedi llunio rhestr o gwestiynau cyffredin i'ch helpu chi.   Back to top   Rydym yn croesawu cael gohebiaeth yn Gymraeg, y byddwn yn ateb gohebiaeth yn Gymraeg, ac na fydd gohebu yn Gymraeg yn arwain at oedi.