Mae yna nifer o resymau pam mae cleifion yn cael eu cyfeirio at y gwasanaeth geneteg canser. Yn aml mae hyn oherwydd eu bod yn pryderu am nifer eu perthnasau sydd wedi cael diagnosis o'r cyflwr. Rydym hefyd yn gweld cleifion y gwyddom y gallent fod mewn mwy o berygl o gael canser oherwydd ein bod eisoes wedi canfod newid genyn ynddynt hwy neu yn un o'u perthnasau.
Yn anffodus, mae canser yn gyffredin iawn. Mor gyffredin mewn gwirionedd bod gan y rhan fwyaf o bobl o leiaf un perthynas sydd wedi cael math o ganser. Mae mwyafrif y canserau, mwy na 90%, yn digwydd ar hap oherwydd cyfuniad o ffactorau gwahanol. Gall hyn gynnwys rhai ffactorau genetig ond hefyd llawer o ffactorau amgylcheddol. Yn ffodus, dim ond mewn canran fechan o deuluoedd mae'n ymddangos bod genyn wedi newid yn pasio i lawr drwy'r teulu sy'n cynyddu'n sylweddol risg unigolyn o ddatblygu canser.
Os ydych yn pryderu y gallai fod gennych gyflwr genetig sy'n cynyddu eich risg o ganser, byddem yn eich annog i drafod hyn ag un o'ch tîm gofal iechyd. Byddant wedyn yn penderfynu a oes angen i chi gael eich gweld gan Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan.
Holiadur hanes teuluol
Os cewch eich cyfeirio at Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan oherwydd hanes teuluol neu bersonol o ganser, mae'r broses ychydig yn wahanol i gael eich cyfeirio atom am resymau eraill. Mae hyn oherwydd na fydd angen apwyntiad clinig ar bawb.
Oni bai ein bod eisoes yn adnabod eich teulu neu'n gwybod am y newid genetig sydd wedi'i ganfod ynoch chi neu un o aelodau eich teulu, byddwn fel arfer yn anfon holiadur hanes teulu atoch. Mae hyn yn ein helpu i gasglu cymaint o wybodaeth â phosibl am eich teulu a'r bobl sydd wedi cael canser. Bydd hyn yn helpu’r tîm i wneud asesiad o’r risg i chi a’ch teulu, a thrafod unrhyw sgrinio a/neu brofi a allai fod ar gael.
 |
Mae'n bwysig iawn eich bod yn cynnwys cymaint o fanylion â phosibl ar yr holiadur. |
Dylid postio'r holiadur hanes teuluol yn ôl atom gan ddefnyddio'r amlen ragdaledig fel y gallwn ddechrau ein hasesiad ohonoch chi a'r teulu. Os nad yw'r amlen gennych bellach, gallwch anfon yr holiadur atom i'r cyfeiriad ar eich llythyr.
Unwaith y derbynnir yr holiadur yn yr adran, bydd ein tîm yn llunio diagram o hanes eich teulu ac efallai y byddant yn cysylltu â chi os bydd angen rhagor o wybodaeth. Unwaith y bydd y tîm yn gwneud asesiad, byddwch yn derbyn llythyr yn rhoi gwybod i chi am ein hasesiad. Ni fydd angen apwyntiad ar bawb. Efallai y byddwn hyd yn oed yn trefnu mwy o sgrinio iechyd heb fod angen eich gweld yn y clinig.
Fel arall, efallai y bydd ein hasesiad yn pennu y byddwch yn elwa o gael apwyntiad. Yn y sefyllfa hon, byddwn yn trefnu apwyntiad i chi gael eich gweld gan aelod priodol o'r tîm.
Eich apwyntiad geneteg canser
Yn ystod apwyntiad rydym yn gofyn cwestiynau pellach amdanoch chi a'ch teulu. Os bydd angen i chi gael eich archwilio, bydd un o'r meddygon yn eich gweld. I rai cleifion, yn enwedig y rhai sydd â newid genetig hysbys yn y teulu, gall profion genetig fod yn ddefnyddiol. Trafodir hyn yn ystod yr apwyntiad.
Rydym yn deall y gallai fod gennych lawer o gwestiynau cyn eich apwyntiad gyda ni. I wneud pethau’n haws, rydym wedi llunio rhestr ddefnyddiol o’n cwestiynau mwyaf cyffredin i’ch arwain.
 |
Taflen HRT a Hanes Teuluol |